Chỉ Số Kim Ngạch Xuất Nhập Khẩu

Thuật ngữ kim ngạch xuất khẩu dùng để định lượng hóa kết quả xuất khẩu hàng hóa của một quốc gia trong một thời kỳ nhất định. Kim ngạch xuất khẩu là một tiêu chí quan trọng để đánh giá sự phát triển kinh tế và tài chính và phản ánh các điều kiện hiện tại và tương lai của một doanh nghiệp và một quốc gia.

Tăng cường năng lực sản xuất của doanh nghiệp

Đây là giải pháp căn bản, mang tính quyết định đến tăng kim ngạch xuất khẩu. Doanh nghiệp cần tiếp tục đầu tư đổi mới công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường.

Nâng cao hiệu quả công tác xúc tiến thương mại

Xúc tiến thương mại là cầu nối quan trọng giữa doanh nghiệp Việt Nam với thị trường quốc tế. Để nâng cao hiệu quả công tác xúc tiến thương mại, cần đổi mới cách thức triển khai, tập trung vào các thị trường mục tiêu, các sản phẩm, dịch vụ có tiềm năng xuất khẩu.

Khái niệm kim ngạch xuất khẩu là gì?

Kim ngạch xuất khẩu là tổng giá trị hàng hóa mà một doanh nghiệp hay một quốc gia xuất khẩu trong một khoảng thời gian nhất định (một tháng, một quý, một năm). Phần giá trị này được chuyển đổi và đồng bộ hóa bằng đơn vị tiền tệ cụ thể mà quốc gia hoặc doanh nghiệp nhận được. Kim ngạch xuất khẩu đánh giá các điều kiện kinh tế và tài chính của các công ty và quốc gia.

Kim ngạch xuất khẩu tăng là một tín hiệu lạc quan về tình hình tài chính của một công ty hay một quốc gia. Ngược lại, nếu khối lượng xuất khẩu thấp, thu ngoại tệ thấp thì sự phát triển kinh tế tài chính của doanh nghiệp và đất nước sẽ chậm lại.

Tổng quan tình hình kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam

Theo Tổng cục Thống kê, trong tháng 10 năm 2023, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt khoảng 61,62 tỷ USD, tăng trưởng 4,1% so với tháng trước và 5,6% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, xuất khẩu tăng 5,9% và nhập khẩu tăng 5,2%. Điều này dẫn đến cán cân thương mại hàng hóa trong 10 tháng đầu năm 2023 đạt mức ước tính xuất siêu kỷ lục 4,61 tỷ USD.

Kim ngạch xuất khẩu hàng hóa tháng 10/2023 ước đạt 32,31 tỷ USD, tăng 5,3% so với tháng trước. Trong đó, khu vực kinh tế trong nước đạt 8,49 tỷ USD, tăng 5,7%; khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (kể cả dầu thô) đạt 23,82 tỷ USD, tăng 5,2%. So với cùng kỳ năm trước, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa tháng 10 tăng 5,9%, trong đó khu vực kinh tế trong nước tăng 15,1%, khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (kể cả dầu thô) tăng 3%.

Trong tháng 10 năm 2023, xuất khẩu của 7 mặt hàng đã đạt tổng kim ngạch trên 1 tỷ USD, chiếm 67,6% tổng kim ngạch xuất khẩu. Trong số đó, có 2 mặt hàng xuất khẩu với kim ngạch trên 5 tỷ USD, chiếm 33,1%. Mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu cao nhất là điện tử, máy tính và linh kiện, đạt 5,6 tỷ USD, chiếm 17,3% tổng kim ngạch xuất khẩu, tăng 17,1% so với cùng kỳ năm trước. Theo sau là máy móc thiết bị, dụng cụ phụ tùng, đạt 4,6 tỷ USD, tăng 14,7%. Cuối cùng, mặt hàng phương tiện vận tải và phụ tùng đạt 1,3 tỷ USD, tăng 30,7%.

Tổng quan, trong tổng số 34 mặt hàng xuất khẩu chính, có 15 mặt hàng được ghi nhận là tăng so với cùng kỳ năm trước, đây được xem là động lực đưa xuất khẩu đạt mức tăng trưởng so với cùng kỳ năm trước.

Về kim ngạch nhập khẩu, trong tháng 10/2023, tổng kim ngạch nhập khẩu hàng hóa ước đạt 29,31 tỷ USD, ghi nhận mức tăng 2,9% so với tháng trước. Trong đó, khu vực kinh tế nội địa đạt 10,36 tỷ USD, tăng 3,7% và khu vực có vốn đầu tư nước ngoài đạt 18,95 tỷ USD, tăng 2,4%. So với cùng kỳ năm trước, kim ngạch nhập khẩu hàng hóa trong tháng 10 tăng 5,2%, với khu vực kinh tế nội địa tăng 8,5% và khu vực thu hút vốn đầu tư nước ngoài tăng 3,5%

Trong tháng 10 năm 2023, tổng cộng có 4 mặt hàng nhập khẩu với giá trị trên 1 tỷ USD, chiếm 47,3% tổng kim ngạch nhập khẩu. Các mặt hàng này đã ghi nhận mức tăng so với cùng kỳ năm trước. Điện tử, máy tính và linh kiện đạt 8,2 tỷ USD, tăng 26,4%. Máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng khác đạt 3,5 tỷ USD, tăng 2,4%, vải đạt 1,2 tỷ USD, tăng 8%. Ngoài ra, còn có nhiều mặt hàng khác cũng ghi nhận tốc độ tăng trưởng cao như sữa và các sản phẩm từ sữa đạt 120 triệu USD, tăng 55,9%. Xăng dầu đạt 815 triệu USD, tăng 44,8%, ngô đạt 398 triệu USD, tăng 35,4%, sắt thép đạt 989 triệu USD, tăng 35,2%. Hạt điều đạt 173 triệu USD, tăng 29,8%, thức ăn gia súc và nguyên phụ liệu đạt 500 triệu USD, tăng 24,7%.

Cùng khoảng thời gian này, xuất siêu sang Hoa Kỳ đạt khoảng 67,1 tỷ USD, giảm 17,2% so với cùng kỳ năm trước. Xuất siêu sang EU đạt 23,7 tỷ USD, giảm 12,4%. Xuất siêu sang Nhật Bản đạt 1,6 tỷ USD (cùng kỳ năm trước đạt 317 triệu USD). Trong khi đó, nhập siêu từ Trung Quốc đạt 40,5 tỷ USD, giảm 23,4%. Nhập siêu từ Hàn Quốc ​​đạt 23,4 tỷ USD, giảm 27,6%. Nhập siêu từ ASEAN đạt 6,5 tỷ USD, giảm 38,2%.

Tổng quan, trong 10 tháng năm 2023, cán cân thương mại hàng hóa ước tính đạt mức xuất siêu kỷ lục 24,61 tỷ USD, gấp đôi so với mức xuất siêu của cả năm 2022. Trong tổng số này, khu vực kinh tế trong nước dự kiến sẽ nhập siêu 17,99 tỷ USD, trong khi khu vực có vốn đầu tư từ nước ngoài (bao gồm cả dầu thô) xuất siêu 42,6 tỷ USD.

Các yếu tố ảnh hưởng đến kim ngạch xuất khẩu

Nhu cầu của con người luôn thay đổi và không ổn định, chịu tác động của thời gian, kinh tế, thị trường và nhiều yếu tố khác. Do đó, sự thay đổi của các yếu tố xuất khẩu sẽ có tác động khác nhau đến khối lượng xuất nhập khẩu.

Một trong những nhân tố ảnh hưởng đến cán cân xuất nhập khẩu là tỷ giá hối đoái. Những thay đổi về tỷ giá này trong một quốc gia có thể có tác động rất lớn đến hoạt động xuất nhập khẩu của quốc gia đó.

Đây là 3 nhân tố có tác động lớn nhất đến kim ngạch xuất khẩu, chỉ cần một trong các nhân tố này thay đổi thì cán cân xuất khẩu của một quốc gia sẽ thay đổi. Ngoài ra, kim ngạch xuất khẩu còn chịu tác động của một số nhân tố khác.

Thực tế cho thấy, quốc gia nào có ngành logistics phát triển chắc chắn lượng xuất khẩu hàng năm sẽ tăng lên. Nhà nước đang khuyến khích và quan tâm đến chiến lược phát triển ngành logistics, đặc biệt là nguồn nhân lực của ngành.

Ngoài ra, các doanh nghiệp đang chi rất nhiều tiền để áp dụng chuyển đổi kỹ thuật số để nâng cao hiệu quả hoạt động logistics trong nước.

Phát triển kinh tế và chính sách thương mại, ngoại thương

Chính sách ngoại giao, chính sách thương mại, thuế suất ảnh hưởng đến tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa của một công ty hay một quốc gia.

Hiện nay, nhiều nước đang thành lập các liên minh kinh tế, khu phi thuế quan để tạo điều kiện thuận lợi cho việc xuất nhập khẩu hàng hóa giữa hai bên, đây cũng là chính sách đối ngoại tin cậy, cùng có lợi.

Công thức tính tổng kim ngạch xuất nhập khẩu

Công thức tính tổng kim ngạch xuất nhập khẩu = (Giá trị xuất khẩu / Giá trị nhập khẩu) x 100%

Cách tính kim ngạch xuất nhập khẩu

Để xác định kim ngạch xuất nhập khẩu, bạn sử dụng công thức sau:

Kim ngạch xuất nhập khẩu = (Giá trị xuất khẩu / Giá trị nhập khẩu) x 100%

Đa dạng hóa thị trường xuất khẩu

Hiện nay, thị trường xuất khẩu của Việt Nam chủ yếu tập trung vào một số thị trường truyền thống như Mỹ, Trung Quốc, EU, Hàn Quốc, Nhật Bản. Để tăng kim ngạch xuất khẩu, cần tiếp tục mở rộng thị trường sang các thị trường tiềm năng như Ấn Độ, Đông Nam Á, Trung Đông, châu Phi...

Hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng các cam kết trong các hiệp định thương mại tự do (FTA)

Việt Nam đã tham gia ký kết nhiều FTA quan trọng, tạo ra nhiều cơ hội cho doanh nghiệp xuất khẩu. Để tận dụng hiệu quả các cam kết trong các FTA, cần hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh, đáp ứng các yêu cầu về tiêu chuẩn, quy định của thị trường các nước nhập khẩu.

Logistics là một trong những yếu tố quan trọng quyết định khả năng cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam trên thị trường quốc tế. Để nâng cao năng lực logistics, cần tiếp tục đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng, công nghệ, dịch vụ logistics.

Để thúc đẩy tăng trưởng xuất khẩu và đạt được sự cân đối trong cán cân thương mại, việc tăng cường sản xuất và chế biến hàng hóa có giá trị gia tăng cao là rất quan trọng. Đặc biệt, cần tập trung vào việc chế biến các sản phẩm từ nguyên liệu nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản và các sản phẩm công nghiệp có giá trị gia tăng cao.

Bộ Công Thương nhận định, trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang khó khăn và gặp nhiều thách thức như hiện nay. Nhu cầu, thị hiếu tiêu dùng tại thị trường xuất khẩu tại Việt Nam đã và đang xuất hiện nhiều xu hướng mới, đặc biệt là giá cả. Song song đó, chất lượng và các yêu cầu liên quan tới việc bảo vệ môi trường, phát triển bền vững, sống xanh, chuỗi cung ứng sạch, bền vững,... cũng được chú ý. Bộ Công Thương cũng dự báo, từ nay đến cuối 2023 và đầu 2024, kim ngạch xuất khẩu sang Hoa Kỳ sẽ khởi sắc hơn, bởi lúc này nhu cầu thị trường đã tăng lên và tồn kho giảm.

Theo số liệu về hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam năm 2019 do Tổng cục Hải quan vừa công bố, tổng trị giá xuất nhập khẩu hàng hóa của cả nước năm 2019 đạt 517,26 tỷ USD, tăng 7,6% so với năm 2018. Trong đó, trị giá hàng hóa xuất khẩu là 264,19 tỷ USD, tăng 8,4% và nhập khẩu là 253,07 tỷ USD, tăng 6,8% so với năm 2018.

Như vậy, với kết quả này, quy mô xuất nhập khẩu hàng hóa trong năm 2019 của Việt Nam đạt mức tăng khá cao 36,69 tỷ USD, nhưng vẫn thấp hơn nhiều so với mức tăng tới 52,44 tỷ USD của năm 2018.

Cán cân thương mại hàng hóa trong năm 2019 thặng dư lên tới 11,12 tỷ USD, mức cao nhất từ trước tới nay. Con số xuất siêu của Việt Nam trong năm nay đã tăng 62,9% so với năm trước.

Đáng chú ý, trong hơn 200 quốc gia, vùng lãnh thổ Việt Nam có quan hệ ngoại thương, Trung Quốc tiếp tục duy trì vị thế là thị trường lớn nhất và là năm thứ hai liên tiếp kim ngạch giữa 2 nước đạt 100 tỷ USD trở lên.

Cụ thể, năm 2019, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Trung Quốc đạt 116,866 tỷ USD, trong đó, xuất khẩu của Việt Nam là 41,414 tỷ USD và nhập khẩu tới 75,452 tỷ USD. So với năm 2018, kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Trung Quốc tăng thêm hơn 10 tỷ USD (năm 2018 là 106,706 tỷ USD).

Như vậy, riêng thị trường Trung Quốc chiếm đến 22,6% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của cả nước trong năm ngoái. Đặc biệt, thị phần kim ngạch nhập khẩu từ Trung Quốc chiếm tới gần 30%. Tuy nhiên, kim ngạch tăng thêm chủ yếu từ hoạt động nhập khẩu từ Trung Quốc tăng mạnh, trong khi xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường này tăng không đáng kể.

So với 1 năm trước, năm 2019, kim ngạch nhập khẩu của Việt Nam từ Trung Quốc tăng thêm tới 10,014 tỷ USD, trong khi xuất khẩu chỉ tăng gần 150 triệu USD. Chính vì vậy, cán cân thương mại của nước ta với Trung Quốc bị thâm hụt rất lớn lên tới hơn 34 tỷ USD./.